Het structureel perspectief staat onder druk. Ten opzichte van het financieel perspectief zoals u dat in mei 2018 heeft ontvangen, is het structurele beeld verslechterd door onder andere de uitkomsten van het gemeentefonds, de nog te ramen volumegroei voor Wmo en jeugdtaken en noodzakelijke bestedingen om te bouwen aan een toekomstbestendige organisatie. We zien echter ook lichtpuntjes als gevolg van de aantrekkende economie, het tekort op de bijstandslasten neemt af en de opbrengsten uit de bouwleges en de onroerende zaakbelasting nemen toe. Per saldo resulteert de begroting 2019 in een structureel tekort van € 0,7 miljoen dat we via incidentele middelen opvangen. De meerjarenraming resulteert in een structureel overschot van € 1,1 miljoen in 2022.

Het incidenteel perspectief biedt ruimte om te investeren. In deze begroting leggen wij een pakket aan bestedingsvoorstellen voor van ruim € 10 miljoen, waarbij wij nadrukkelijk in ogenschouw hebben gehouden investeringsruimte over te houden om bij het voorjaarsmoment 2019 een integrale afweging te maken voor de toekomstige investeringen. Bij de Perspectiefnota 2018 - 2021 zijn voor de strategische opgaven voor twee jaar gelden beschikbaar gesteld om vervolgens in 2019 de afweging te maken over de vervolgfinanciering. Ook zijn er diverse plannen en verkenningen die de komende jaren tot investeringen kunnen leiden.
De resterende incidentele bestedingsruimte bedraagt € 5,35 miljoen, waarvan € 2,45 miljoen in het Stadsontwikkelfonds en € 2,9 miljoen in de reserve incidentele bestedingen. Daarnaast verwachten we in het voorjaar de reserves aan te kunnen vullen door met name de winstverwachtingen op de grondexploitaties.

Het weerstandsvermogen is op peil en is gelijk aan de normratio van 0,8. Via een afzonderlijk voorstel leggen wij u de geactualiseerde nota risicomanagement en weerstandsvermogen 2018 ter besluitvorming voor. Concreet betekent dit dat wij € 27,5 miljoen als weerstandsvermogen in de algemene concernreserve hebben om circa € 34 miljoen aan mogelijke risico’s op te vangen. Meer informatie over de risico’s en het weerstandsvermogen is opgenomen in paragraaf weerstandsvermogen en risico's.

Structureel perspectief
Ten opzichte van de raadsbrief van mei over het financieel perspectief hebben zich diverse ontwikkelingen (mee- en tegenvallers) voorgedaan die het structureel beeld hebben bijgesteld. In onderstaande tabel zijn de belangrijkste mutaties opgenomen, waarbij we zien dat er voordelen in de eerste jaren zijn vanwege verschuiving van lasten in de tijd, zoals de lasten van de WRZV sporthal. De lasten komen een jaar later dan in eerste instantie geraamd.

De ontwikkelingen in het gemeentefonds zien er samengevat redelijk constant uit, echter we zien wel dat het risico op afname van het voordeel op het btw-compensatiefonds manifest wordt. Door de aantrekkende economie declareren de gemeenten meer compensabele btw met als gevolg een afname van de verrekening via het gemeentefonds. Conform landelijk advies anticiperen wij op een verdere afname van de zogenaamde ruimte onder het plafond in het btw-compensatiefonds door het opnemen van een structurele behoedzaamheidsmarge oplopend tot € 2 miljoen in 2022 ten opzichte van het jaar 2018. In de raadsbrief over de septembercirculaire hebben wij u hierover reeds geïnformeerd.

De toekomstige volumeontwikkelingen op de Wmo en met name de jeugdtaken kunnen we nog onvoldoende op ervaringsgegevens ramen, onder ander vanwege recent doorgevoerde bekostigingsvormen. Derhalve baseren wij ons op landelijke groeiramingen (jaarlijks 2,5%) zoals die door het CBP zijn opgenomen in de notitie ‘Toelichting middellange termijn raming voor Wmo en jeugd’ uit 2017. Voor Zwolle komt daarmee de groeiraming uit op € 1,3 miljoen in 2019. In latere jaren is ook rekening gehouden met de jaarlijkse groei van 2,5%.
Naast de autonome groeiraming houden we rekening met een aanzuigende werking vanwege de invoering van het abonnementstarief van € 0,3 miljoen in 2019 oplopend naar € 1 miljoen in de meerjarenraming.
In het kader van de transformatie van het sociaal domein en de doorvoering van het interventieplan houden we een structurele behoedzaamheidsmarge aan van € 2,0 miljoen in 2019 oplopend naar € 2,5 miljoen vanaf 2020. De marge kan worden ingezet om tegenvallers op de geraamde besparingsopbrengsten op te vangen, maar kan ook als achtervang dienen indien volumegroei groter is dan geraamd.
Het voornemen is bij het voorjaarsmoment van 2019 een actualisering van de nota ‘Lasten staduitbreiding’ te behandelen. Daarbij willen we ook de autonome groei van de zorguitgaven op Wmo en jeugd betrekken.

Door een afnemend aantal bijstandscliënten en een hogere rijksbijdrage zien we dat het tekort op de bijstandsuitgaven afneemt.

Incidenteel perspectief
De hoogte van de incidentele bestedingsruimte wordt vooral bepaald dat de uitkomsten van jaarrekening, de Meerjaren Prognose Vastgoed, de beleidsrapportage en het benodigde weerstandsvermogen. De beschikbare ruimte vóór besteding bedraagt circa € 16 miljoen.

Na verwerking van het voordelig resultaat van de Berap 2018-2 kan er € 11,6 miljoen uit de algemene concernreserve vrijvallen aan de incidentele bestedingsruimte. Dit is het deel boven de normratio van 0,8 (€ 27,5 miljoen). De verlagingen inzake de transformatie Sociaal Wijkteam en investeringen transformatie sociaal domein vloeien voort uit eerdere raadsbesluiten.

De inzet van de beschikbare bestedingsruimte moet gezien worden in het licht van de integrale afweging bij het voorjaarsmoment 2019. Dan ontstaat een totaalplaatje van investeringen en bestedingen die invulling geven aan de ambities uit het coalitieakkoord, strategische opgaven en overige ontwikkelingen. Vanuit dat perspectief leggen wij u een pakket aan incidentele bestedingsvoorstellen voor van € 10,5 miljoen. Dit betekent dat we circa € 5,35 miljoen in reserve houden voor toekomstige afwegingen.

De beschikbare middelen zitten voor een groot deel in het Stadsontwikkelfonds. Voor een beroep op dit fonds geldt het criterium dat het fonds wordt ingezet om ontwikkelingen van derden te ondersteunen, die bijdragen aan de gemeentelijke ambities. Naar de inzichten van nu verwachten wij dat er naast de reeds geraamde investeringsvoorstellen Human Capital Agenda en topwerklocaties vooralsnog geen investeringen door derden in onze stad worden gedaan waarvoor mede investering wordt gevraagd. Wij achten het dan ook verdedigbaar een deel van de middelen beschikbaar te houden voor de reserve incidentele bestedingen. Na de onttrekking voor de bijdrage aan Human Capital resteert dan nog circa € 2,5 miljoen. Wij voegen € 5,2 miljoen toe aan de reserve incidentele bestedingen. De resterende ruimte in het Stadsontwikkelfonds kan onder andere worden ingezet voor een bijdrage aan de topwerklocaties.

Voor een beroep op de budgetruimte voor Initiatiefrijk Zwolle moet worden voldaan aan de bestaande criteria. De criteria zijn opgenomen onder de investeringsparagraaf, onderdeel financiën.

Het pakket aan resterende bestedingsvoorstellen bedraagt € 9,3 miljoen en komt ten laste van de reserve incidentele bestedingen.

Overige ontwikkelingen

Met ingang van 2019 wordt de wetswijziging omtrent de btw-sportvrijstelling doorgevoerd. Door de wetswijziging komt het recht op vooraftrek van btw die aan gemeenten in rekening is gebracht over de kosten die toerekenbaar zijn aan het ter beschikking stellen van sportaccommodaties te vervallen. Het Rijk gaat de gemeenten voor het nadeel compenseren via de nieuwe specifieke uitkering sport (SPUK). Het gevolg van de wetswijziging is dat de begroting moet worden aangepast, zodat de btw als kostenpost wordt meegenomen. Op het moment van afronding van de begroting zijn de landelijke richtlijnen nog onvoldoende duidelijk. Via een afzonderlijk raadsvoorstel leggen wij u in de komende maanden een wijzigingsvoorstel voor omtrent de sportbudgetten.